Zelfstandig of in loondienst?

Het is al jaren een doorn in het oog van de overheid, de mogelijke schijnzelfstandigheid van zzp’ers. Eind 2018 meldde RTL bijvoorbeeld dat als de nieuwe spelregels voor zzp’ers zouden ingaan, er mogelijk 75.000 tot 100.000 als ‘in loondienst’ zouden kwalificeren.

De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is samen met de staatssecretaris van Financiën de afgelopen jaren doende geweest om te komen tot nieuw beleid voor zzp’ers. Wat waren de plannen en hoe ziet het er nu uit?

Hoe was het en hoe is het nu?
Tot 1 mei 2016 konden opdrachtgevers en opdrachtnemers een zogeheten ‘Verklaring Arbeidsrelatie (VAR)’ opstellen. Hiermee maakten ze duidelijk dat er geen sprake van een dienstverband zou zijn, maar van een (aantal) losse opdracht(en) buiten de sfeer van ‘in dienst nemen’. Deze VAR voldeed niet en maakte plaats voor de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties). Deze wet regelt de fiscale gevolgen van een arbeidsrelatie. Die wet voldoet echter ook niet, vandaar de verdere voorstellen om tot nieuw beleid te komen. De discussie daartoe wordt al enige jaren gevoerd. Handhaving van de huidige regelgeving was uitgesteld tot 1 januari 2020 en vervolgens tot 1 januari 2021. En nog steeds is er geen kogel door de kerk.

Minimumtarief zzp’ers
Er zou een minimum uurtarief voor zzp’ers moeten gaan gelden van 16 euro per uur. Daarmee was de verplichte arbeidsovereenkomst bij een laag tarief van tafel, wat oorspronkelijk de maatregel was die de bewindslieden zich voorstelden om de onderkant van de arbeidsmarkt te beschermen. Dat idee ging ter ziele omdat het niet strookte met Europese wet- en regelgeving. Echter, zo halverwege 2020 werd ook het minimumtarief door de bewindslieden ingeslikt.

Zelfstandigenverklaring
Voor zzp’ers aan de bovenkant van de arbeidsmarkt moet een zelfstandigenverklaring gaan komen. In die verklaring zou het volgende moeten komen te staan:

• Partijen beogen dat er geen arbeidsovereenkomst tot stand komt;
• De arbeidsbeloning kent een minimumuurtarief van 75 euro (prijspeil 2019, sindsdien niet aangepast);
• De overeenkomst wordt aangegaan voor de duur van maximaal een jaar;
• Beide partijen moeten de overeenkomst ondertekenen;
• De opdrachtnemer moet bij de Kamer van Koophandel ingeschreven zijn.

Webmodule
Hoe beoordeel je als opdrachtgever of opdrachtnemer je eigen situatie? Daarvoor is een webmodule in het leven geroepen, de zogenoemde Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie. Op de site van de belastingdienst is deze webmodule in te vullen. Geeft dit dan zekerheid? Nee, alleen een zekere mate van waarschijnlijkheid. Inmiddels is de webmodule in veel situaties uitgetest en wordt er gewerkt aan het ontwikkelen van een algoritme voor een goede beslisboom.

Wat is de status op dit moment?
De belastingdienst heeft de personeelscapaciteit opgevoerd om vanaf 1 januari 2021 te kunnen handhaven. Voor die tijd werd handhaving steeds opgeschoven. Er zou nu dus gecontroleerd moeten worden.

Op dit moment zitten we met de toepassing van de Wet DBA die per 1 mei 2016 is ingegaan. En natuurlijk de in het leven geroepen check die opdrachtgevers of opdrachtnemers kunnen doen via de webmodule op de site van de belastingdienst. Het is nu afwachten wat een nieuw kabinet straks zal doen.

Wat betekent dit voor zzp’ers?
De huidige onzekere situatie houdt aan en binnenkort wordt er gehandhaafd. Dan is het slim om je eigen financiële situatie in kaart te hebben. Denken in scenario’s is hier geen luxe. En dat is precies waar Waterman Advies goed in is: denken in scenario’s, denken in mogelijkheden.