Echtscheiding, wat te doen met de woning en partneralimentatie?

Jaarlijks vinden er zo’n 34.000 echtscheidingen plaats in Nederland. Dat is al tientallen jaren op dit niveau, met een klein dipje in de kredietcrisis. Gemiddeld heeft een huwelijk bij deze scheidingen ongeveer vijftien jaar geduurd en zijn mannen gemiddeld 47 en vrouwen 44 jaar als ze gaan scheiden. Tot zo ver de statistiek. Waar loop je financieel gezien tegen aan als je gaat scheiden?

Wonen
Eén van de allereerste dingen die boven tafel komt is: wonen. Als je niet meer met elkaar ‘door één deur kan’, is het zaak om zo snel mogelijk allebei een eigen plek te hebben om te wonen. We moeten dan een onderscheid maken tussen de mensen met een koophuis en mensen die huren. Is er sprake van huren, dan moet er ergens een andere huurwoning worden gevonden door degene die vertrekt. Is er sprake van een koopwoning, dan spelen meer dingen mee. Belangrijk aspect: zit er overwaarde in het huis? Ten tijde van de kredietcrisis was er vaak nog sprake van ‘onder water staan’. Dit houdt in dat de totale hypotheekschuld groter is dan de waarde van de woning. Dat komt nu gelukkig minder vaak voor. In de meeste gevallen is er dus wat te verdelen.

Verdeling
Bij de verdeling komt ook meteen de vraag: van wie is wat? Met andere woorden: ben je in gemeenschap van goederen gehuwd of onder huwelijksvoorwaarden? Dus, van wie is het huis? Als dat gezamenlijk is (wat meestal het geval is), kan de overwaarde verdeeld worden. Daarmee zijn we er nog niet, want misschien blijft één partner wel in de oude gemeenschappelijke woning wonen. Dan is het maar de vraag of de partner die in de ‘oude’ woning blijft wonen, de vertrekkende partner kan uitkopen. Want de vertrekkende partner heeft recht op de helft van de overwaarde. Is dit bedrag beschikbaar? En zo niet, kan dit bedrag extra geleend worden? Ook moet de vertrekkende partner op korte termijn een alternatief vinden. Dit kan een huurwoning zijn. Of een koopwoning, waarbij (een deel van) de overwaarde van de ‘oude’ woning meegenomen kan worden. Let wel: op de oude woning rust vaak een hypotheek, waar je beide als partners ooit voor hebt getekend. Dit zal aangepast moeten worden door middel van hoofdelijk ontslag.

Hoofdelijk ontslag
Je zult wel eens van de term ‘ontslag uit de hoofdelijkheid’ hebben gehoord: als je de vertrekkende partner bent, is het van het grootste belang dat je snel niet meer verantwoordelijk bent voor de hypotheekschuld. Dat je ‘ontslagen’ wordt van uw plicht om de rente en aflossing van de oude hypotheek te blijven voldoen. Let er ook op, dat je mogelijk nog twee jaar gebruik kunt maken van belastingaftrek voor het oude huis, als je de woning verlaat en uw ex-partner blijft er nog in wonen.

Partneralimentatie
Nog een belangrijk financieel punt: partneralimentatie. Sinds 1 januari 2020 is de maximale duur van partneralimentatie ingekort van twaalf jaar tot vijf jaar. Dat geldt alleen voor als je gaat scheiden na 1 januari van dit jaar. Voor alle bestaande echtscheidingen heeft dit geen effect. Is het dan altijd maximaal vijf jaar? Nee. Als je boven de 50 jaar bent en je huwelijk heeft langer dan vijftien jaar geduurd, dan is de maximale termijn tien jaar. Ben je langer dan vijftien jaar getrouwd en bereikt je partner binnen tien jaar de AOW-leeftijd, dan loopt de maximale partneralimentatie door tot de AOW-leeftijd. Niet alleen bij ouderen is er een uitzondering, ook bij jongere mensen: is het jongste kind nog geen 12 jaar oud, dan loopt de partneralimentatie maximaal twaalf jaar totdat het jongste kind 12 jaar is.

Twee belangrijke zaken om rekening mee te houden: de woning plus eventuele hypotheek en de partneralimentatie. Jeroen Rens FFP van Waterman Advies rekent uit wat de scheiding voor je betekent en betrekt ook andere relevante zaken bij het advies. Hij geeft daarom ook vaak voordat de scheiding is ingeschreven bij de gemeente de rustgevende antwoorden of de hypotheek, partneralimentatie en overige afspraken mogelijk zijn, dit voorkomt een kip en ei discussie met de hypotheek bank en geeft meer rust en duidelijkheid.